عملیات حفاری تونل با روش میکروتونلینگ در زیر بستر دریا که بخشی از پروژهی آبگیر پتروشیمی نگین مکران در منطقهی چابهار میباشد، از دشوارترین و پرچالش ترین پروژه های حفاری مکانیزه در دنیا محسوب میشود که برای اولین بار در ایران توسط شرکت تونل ساز ماشین اجرا خواهد شد.
این پروژه شامل اجرای عملیات لولهرانی به طول مجموع 2080 متر با روش میکروتونلینگ و با استفاده از فناوری ماشینهای میکرو TBM است که توسط شرکت تونل ساز ماشین طراحی و ساخته شده است. دستگاه تهیه شده دارای قطر حفاری 2500 ملیمتر بوده و از نوع دوغابی (Slurry TBM) و مجهز به سیستم Air Lock میباشد و قابلیت انجام عملیات هایپرباریک در زیر بستر دریا را فراهم مینماید. برای اطلاعات بیشتر در خصوص این دستگاه میتوانید به صفحه مربوط به اطلاعات تکمیلی دستگاه ASM 2000 مراجعه فرمایید.
پروژه تونل آبگیر پتروشیمی نگین مکران با شیب منفی 3 درصد و استفاده از لولههای بتنی اجرا خواهد شد که شامل یک تونل 380 متری به منظور اجرای خط لوله آبریز (outfall Line) و دو تونل 850 متری به منظور اجرای خط لولههای آبگیر (intake Lines) با قطر داخلی 2000 میلیمتر است . هر سه تونل از سمت ساحل (خشکی) به سمت دریا حفاری میشوند. پس از اتمام حفاری هر قطعه تونل، دستگاه با انجام عملیات ریکاوری و با استفاده از تجهیزات دریایی مانند شناور بارج و کشتی، از بستر دریا به بالا کشیده شده و پس از انتقال به خشکی آماده حفاری تونل بعدی خواهد شد.
از نظر زمین شناسی، تونلها در مسیر خود با لایههای ماسهای و سیلتی و مارنی، سنگهای مرجانی و ماسه سنگ برخورد می کنند که با توجه به پایین بودن مقاومت آنها (مقاومت فشاری تک محوره کمتر از MPa 7) و مختلط بودن سینه کار تونل در مقاطعی از مسیر، خطر انحراف دستگاه و همچنین ایجاد زون پلاستیک در اطراف کاترهد و ماشین حفاری را به دنبال خواهد داشت.
با توجه به اینکه عملیات حفاری در عمق 20 متری از سطح دریا انجام خواهد شد ، فشاری حدود 2 بار به پیرامون دستگاه و خطوط لوله وارد می شودکه باعث وقوع پدیده شناوری (بیوزنی) دستگاه و لولهها خواهد شد که از چالشهای جدی در مسیر اجرای این پروژه به شمار می رود در کنار موارد اشاره شده، معضلات اجرای درایوهای بلند با روش میکروتونلینگ و نیز خطر هجوم آب به داخل تونل و احتمال غرق شدن دستگاه نیز از دیگر مخاطرات پیش روی این پروژه میباشند.
امید است به لطف پروردگار و اتکا به دانش کارشناسان داخلی این پروژه با موفقیت اجرا شده و به عنوان روشی جدید در حفر خطوط آبگیر و آبریز از دریا معرفی شود، روشی که علاوه بر به حداقل رساندن آسیب زیست محیطی اجرای این گونه پروژهها، زمینه اشتغال و کارآفرینی جهت طیف وسیعی از پرسنل بومی منطقه را فراهم نموده و شکوفایی اقتصادی استانهای جنوبی کشور عزیزمان را با دنبال خواهد داشت.